موفقیت در سیستم مدیریت عملکرد دارایی (APM) با استفاده از استاندارد ISO 14224

 چه داده‌هایی از تجهیزات باید به درستی جمع‌آوری شوند؟

این مقاله به اهمیت داده‌های دقیق و به‌روز برای مدیریت عملکرد دارایی (APM) و تصمیم‌گیری سریع در سازمان‌ها می‌پردازد. همچنین استاندارد ISO 14224 را معرفی می‌کند که چارچوبی برای جمع‌آوری و طبقه‌بندی داده‌های قابلیت اطمینان تجهیزات ارائه می‌دهد و به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.

چرا داشتن داده‌های درست اهمیت دارد؟

در دنیای امروز، داشتن داده‌های درست و به‌روز برای کسب‌وکارها اهمیتی اساسی دارد، چرا که مبنای تصمیم‌گیری‌ها و بهینه‌سازی‌های حیاتی برای سازمان‌هاست. به طور خاص، مدیران دارایی باید بتوانند به داده‌های دقیق و لحظه‌ای درباره تجهیزات و دارایی‌های سازمان دسترسی داشته باشند تا تصمیم‌گیری‌های فوری و مؤثری انجام دهند. در ادامه، نگاهی به مشکلاتی که با نبود داده‌های درست به وجود می‌آید و اهمیت این موضوع خواهیم داشت.

سرمایه‌گذاری سنگین در سیستم‌های مدیریت دارایی و استفاده محدود از آن‌ها

بیشتر کسب‌وکارها سالانه میلیون‌ها دلار برای خرید مجوزهای سیستم‌های مدیریت منابع سازمانی (ERP) و سیستم‌های مدیریت نگهداشت مکانیزه (CMMS) هزینه می‌کنند تا بتوانند فرآیندهای مدیریت دارایی و موجودی خود را بهینه کنند. هدف از این سرمایه‌گذاری، افزایش بهره‌وری و کنترل بهتر تجهیزات و دارایی‌هاست. اما در عمل، بسیاری از این کسب‌وکارها هنوز به صفحات گسترده ساده مانند اکسل برای مدیریت روزانه داده‌های دارایی و موجودی متکی هستند.

وابستگی به صفحات گسترده و مشکلات ناشی از آن

با وجود سامانه‌های پیشرفته، تمایل زیادی در بین کارکنان و حتی مدیران دارایی وجود دارد که داده‌های سیستم‌های مدیریت دارایی را به صفحات گسترده (مانند اکسل) صادر کنند و از آن‌ها برای پیگیری و مدیریت استفاده کنند. این امر شاید در نگاه اول ساده و سریع به نظر برسد، اما در عمل مشکلاتی به همراه دارد، چرا که داده‌های استخراج شده اغلب با سیستم‌های مرکزی همگام‌سازی نمی‌شوند و این می‌تواند به ناسازگاری و نادرستی اطلاعات منجر شود.

اهمیت داده‌های درست: :"داده‌های درست و به‌روز برای کسب‌وکارها اساسی‌اند، زیرا تصمیم‌گیری‌ها و بهینه‌سازی‌های سازمانی را پشتیبانی می‌کنند و باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری می‌شوند."

مشکل در شناسایی سریع تجهیزات مشکل‌دار

یکی از مشکلات اساسی در استفاده از داده‌های قدیمی و استخراج شده در صفحات گسترده، عدم توانایی در شناسایی سریع تجهیزات مشکل‌ساز (bad actors) است. این تجهیزات مشکل‌دار، آن‌هایی هستند که به دلیل خرابی‌های مکرر و یا هزینه‌های بالای تعمیر، نیازمند توجه ویژه و اقدامات اصلاحی فوری هستند. بدون داده‌های لحظه‌ای و دقیق، مدیران دارایی نمی‌توانند به سرعت این تجهیزات را شناسایی و اقدامات لازم را برای آن‌ها انجام دهند.

افزایش هزینه‌ها به دلیل هدررفت موجودی

نبود داده‌های به‌روز و دقیق می‌تواند منجر به افزایش سطح "حذف موجودی" (inventory write-off) شود. این اصطلاح به مواردی اشاره دارد که موجودی به دلیل خرابی، فرسودگی، یا مشکلات دیگر کنار گذاشته و به عنوان هزینه‌ هدررفته ثبت می‌شود. به دلیل عدم استفاده بهینه از سیستم‌های ERP/CMMS و وابستگی به صفحات گسترده، این میزان هدررفت موجودی در بسیاری از شرکت‌ها طی سال‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است، که به نوبه خود هزینه‌های قابل توجهی به شرکت‌ها تحمیل می‌کند.

ضرورت سرعت در دریافت گزارش‌ها و تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای

به دلیل چالش‌های مداومی که صنایع در دهه گذشته با آن‌ها روبرو بوده‌اند، مدیران دارایی دیگر نمی‌توانند ۳ تا ۱۰ روز منتظر دریافت گزارش عملکرد دارایی بمانند تا بتوانند تصمیم‌گیری کنند. این تاخیر در دریافت داده‌ها و تحلیل‌ها می‌تواند به فرصت‌های از دست رفته، افزایش خرابی‌های غیرمنتظره و هزینه‌های بیشتر منجر شود. برای همین، دسترسی به داده‌های درست و لحظه‌ای برای مدیران دارایی از اهمیت حیاتی برخوردار است.

در نهایت، دسترسی به داده‌های درست و لحظه‌ای یکی از عوامل کلیدی برای مدیریت کارآمد دارایی‌ها و موجودی‌هاست. سازمان‌ها باید سیستم‌های مدیریت دارایی خود را به گونه‌ای بهینه‌سازی کنند که وابستگی به صفحات گسترده کاهش یافته و داده‌ها به صورت مستقیم و بدون تاخیر در دسترس مدیران قرار گیرد. این رویکرد به کاهش هزینه‌ها، بهبود بهره‌وری و تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر و مؤثرتر در مواجهه با چالش‌های صنعتی کمک خواهد کرد.

استاندارد ISO 14224

در سال 1999، زمانی که OREDA اولین نسخه استاندارد ISO 14224 را تدوین کرد، هدف اصلی آن ایجاد یک استاندارد برای هماهنگ‌سازی نحوه برخورد بخش‌های مختلف صنعت (بالادست، میان‌دست، پایین‌دست و پتروشیمی) با تعریف انواع کلیدی داده‌های قابلیت اطمینان و نگهداری (RM) و فرآیندهای جمع‌آوری داده‌های مرتبط بود. هدف این استاندارد این است که با توافق بر روی مواردی مانند دسته‌بندی تجهیزات، حالت‌های خرابی، اهمیت تجهیزات و اولویت‌بندی آن‌ها، امکان ایجاد شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) مؤثر و بهبود عملکرد قابلیت اطمینان و نگهداری فراهم شود.

به بیان دیگر، ISO 14224 یک چارچوب مشترک ارائه می‌دهد تا شرکت‌ها از طریق آن بتوانند داده‌های حیاتی مربوط به قابلیت اطمینان و نگهداری تجهیزات را به روشی استاندارد و قابل مقایسه جمع‌آوری کنند. این استاندارد با مشخص کردن مفاهیمی که تمامی سازمان‌ها می‌توانند به آن‌ها استناد کنند، به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که برای تحلیل و تصمیم‌گیری بهتر از داده‌های همگرا و استاندارد شده استفاده کنند.

انعطاف‌پذیری استاندارد ISO 14224 یکی دیگر از ویژگی‌های آن است؛ شرکت‌ها می‌توانند سطوح و دسته‌های بیشتری را به روش‌های RM خود اضافه کنند، مشروط بر اینکه داده‌های پایه‌ای استاندارد ISO 14224 در آن‌ها موجود باشد. این انعطاف‌پذیری به شرکت‌ها اجازه می‌دهد استاندارد را مطابق با نیازهای خاص خود گسترش دهند، اما همچنان از چارچوب اصلی استاندارد بهره ببرند.

نتیجه: ISO 14224 کمک می‌کند که شرکت‌ها بتوانند در فرآیند نگهداری و قابلیت اطمینان، داده‌های یکپارچه و استانداردی را جمع‌آوری و تحلیل کنند و در نتیجه با ایجاد شاخص‌های عملکردی مناسب، عملکرد خود را در زمینه نگهداری و قابلیت اطمینان بهبود بخشند.

استاندارد ISO 14224:2016 مبنایی جامع برای جمع‌آوری داده‌های قابلیت اطمینان و نگهداری (RM) در قالبی استاندارد فراهم می‌کند که برای تجهیزات در تمامی تأسیسات و عملیات صنایع نفت، گاز طبیعی و پتروشیمی، در طول چرخه عمر عملیاتی آن‌ها به کار می‌رود.

هرچند این استاندارد برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی توسعه یافته است، اما فرآیندهای آن می‌توانند و باید در تمامی کسب‌وکارها نیز مورد استفاده قرار گیرند.

ISO 14224: مروری بر محتوا

بسیاری از افراد وقتی درباره استاندارد ISO 14224 می‌شنوند، تنها به استانداردسازی طبقه‌بندی اشاره می‌کنند، اما استاندارد ISO 14224:2016 فراتر از این است و حجم قابل‌توجهی از اطلاعات را پوشش می‌دهد. همانطور که در زیر فهرست شده است:

1: روش‌های جمع‌آوری داده‌ها برای کیفیت داده‌ها؛

2: مرزهای تجهیزات (Equipment Boundaries)؛

3: تاکسونومی (Taxonomy)؛

4: داده‌های تجهیزات؛

5: داده‌های خرابی؛

6: داده‌های نگهداشت؛

7: ویژگی‌های استاندارد تجهیزات؛

8: تحلیل خرابی‌ها؛

9: الزامات معمول  برای داده‌ها؛

10: شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) و بنچمارک ها* 

11: خرابی‌های حیاتی ایمنی - اصول اولیه 101.

از میان ۱۱ موضوع فوق، استاندارد ISO 14224:2016 الزامات خود را به سه نوع داده اصلی تقسیم می‌کند:

• داده‌های تجهیزات؛

• داده‌های نگهداشت؛

• داده‌های خرابی.

نقش استاندارد ISO 14224: "استاندارد ISO 14224 چارچوبی برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌های قابلیت اطمینان و نگهداری به شکلی استاندارد و قابل مقایسه ارائه می‌دهد و به سازمان‌ها در تصمیم‌گیری مبتنی بر داده کمک می‌کند."

داده‌های تجهیزات و دسته‌بندی‌های آن

• داده‌های تجهیزات توصیف داده‌های مربوط به سطح تجهیزات است (در شکل زیر سطوح مربوط با تاکسونومی را مشاهده کنید). این مجموعه داده شامل دسته‌بندی‌های زیر می‌باشد:

• داده‌های طبقه‌بندی که شامل ویژگی‌های مکانی  ( Location Attributes) می‌شود؛

• ویژگی‌های تجهیزات که شامل خصوصیات طراحی سازنده است؛

• و داده‌های عملیاتی که شامل حالت عملیاتی، تحلیل ریسک، محیط عملیاتی و غیره می‌شود.

جدول زیر شامل داده‌های مشترک برای تمامی کلاس‌های تجهیزات است که بر اساس دسته‌بندی داده‌ها طبق استاندارد ISO 14224:2016 سازماندهی شده است. برای برخی از داده‌های خاص تجهیزات، ممکن است داده‌هایی با اولویت پایین به سختی به دست آید، اما در صورت دسترسی می‌تواند برای تحلیل تجهیزات خاص ارزشمند باشد.

توجه: (*) نشان‌دهنده حداقل داده‌هایی است (13 از 26) که باید جمع‌آوری شوند (طبق استاندارد ISO). این "فهرست حداقل داده‌ها" نقطه شروع خوبی برای ارزیابی و/یا ممیزی کیفیت واقعی داده‌ها در سیستم شما و نحوه سازماندهی آن‌ها است.

جمع بندی

پذیرش یا اجرای استاندارد ISO 14224 در هر سازمان مزایای بسیاری دارد:

• امکان تصمیم‌گیری مبتنی بر داده با استفاده از داده‌های باکیفیت مربوط به قابلیت اطمینان تجهیزات را فراهم می‌کند.

• امکان ایجاد دیدگاه سازمانی از رویدادهای خرابی تجهیزات تا تأثیر آن بر نتایج مالی را فراهم می‌سازد.

• به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به‌سرعت مشخص کنند که باید تلاش‌های خود را در زمینه افزایش قابلیت اطمینان تجهیزات بر کدام قسمت متمرکز کنند، با پرداختن نه تنها به علل خرابی تجهیزات بلکه به علل خرابی‌های انسانی نیز.

شرکت شما چقدر به حداقل داده‌های توصیه‌شده تجهیزات برای انجام موفقیت‌آمیز مدیریت عملکرد دارایی نزدیک است؟ اگر این داده‌ها را دارید، کیفیت داده‌های شما چگونه است؟

از میان کسانی که در سال‌های اخیر داده‌های تجهیزات خود را بر اساس استاندارد ISO 14224 بهبود داده‌اند، آیا تلاش‌ها در مقابل مزایا را اندازه‌گیری کرده‌اید؟

Powered by Froala Editor